Sởi mọc khắp người, trẻ sốt cao do nhiệt độc ngăn trở, bệnh không giải được: Phương pháp điều trị là thanh nhiệt giải độc. Bài thuốc Hóa độc thanh biểu thang: Cát căn 12g, địa cốt bì 8g, liên kiều 8g, bạc hà 4g, cát cánh 8g, phòng phong 8g, hoàng cầm 4g, huyền sâm 8g, mộc thông 8g, hoàng liên 6g, tri mẫu 8g, cam thảo 4g, sinh địa 8g, chi tử 8g. Gia sinh khương 3 lát, đăng tâm 8g làm thang. Ngày uống một thang, sắc chia 3 lần cho trẻ uống trong ngày, uống liên tục 3 ngày.

Sởi đã bay hết nhưng tân dịch bị tổn thương mà trẻ vẫn còn sốt nhẹ:  Dùng bài Sài hồ thanh nhiệt ẩm: Sài hồ 8g, xích thược 6g, địa cốt bì 8g, tri mẫu 8g, hoàng cầm 6g, sinh địa 8g, mạch môn 8g, cam thảo 4g. Gia sinh khương 3 lát, đăng tâm 6g. Ngày uống một thang, sắc uống 3 lần trong ngày, sau khi ăn.

Lưu ý: Không để bệnh nhân cảm nhiễm thêm hàn tà hoặc nhiệt độc bị biến chứng sưng phổi, hoặc ỉa chảy, khiến bệnh trở nên nguy cấp, dẫn đến tử vong, hoặc để lại di chứng.

Một số bài thuốc tâm đắc của các lương y thế hệ trước điều trị bệnh sởi có những triệu chứng thuộc nghịch chứng, bệnh nặng đạt kết quả tốt, chúng tôi xin giới thiệu để tham khảo.

+ Nếu bệnh nhân ở thời kỳ đầu sốt cao, tắc mũi, sợ lạnh,  chảy nước mắt, ho, hắt hơi, hai mắt đỏ, nước mắt rưng rưng, hai bên má trong miệng có điểm trắng mạch phù, điều trị tán phong thanh nhiệt. Bài thuốc Lương thấu nghiệm phương: Tiền hồ 3g, kinh giới  3g, bạc hà 3g, liên kiều 6g, tây hà liễu 6g, ngưu bàng tử 6g, cúc hoa 3g, thuyền thoái 2g, tang diệp 5g, kim ngân hoa 9g, lô căn 9g. Nếu trời lạnh, sởi khó mọc gia thêm: Thăng ma 6g, cát căn 6g. Nếu tay chân lạnh gia quế chi 5g, sinh khương 2 lát. Nếu thời tiết nóng gia hà diệp (lá sen) 5g, hoắc hương 5g. Ngày uống một thang sắc 1000 ml nước lấy 200 ml chia 4 lần cho trẻ uống trong ngày khi thuốc còn ấm.

+ Nếu thời kỳ sởi mọc bệnh nhân lại cảm thêm phong hàn, hoặc do trời quá rét làm sởi mọc không được, hoặc có mọc nhưng không thấu. Điều trị: Thấu biểu thanh phế, giáng nghịch. Bài thuốc Triệu thị ma chẩn biến chứng phương: Kim ngân hoa 10g, liên kiều 10g, sinh thạch cao 18g, lô căn 12g, bạc hà 30g, thuyền thoái 6g, hoàng cầm 6g, hạnh nhân 6g, cát cánh 6g, kinh giới tuệ 4g. Nếu bệnh nhân sốt cao khó thở, môi khô, khát nước, ngủ li bì, hôn mê, co giật gia bột linh dương giác (sừng con dê rừng) 1g hòa với thuốc đã sắc cho bệnh nhân uống. Ngày uống một thang, sắc với 1000 ml nước lấy 200 ml cho trẻ uống 4 lần trong ngày. Sau khi dùng bài thuốc trên 3 ngày sởi bắt đầu mọc theo chiều thuận (mọc từ mặt xuống) nhưng bệnh nhân vẫn sốt cao, phiền táo khát nước, hai mắt đỏ có nhiều rỉ, nằm mê mệt đó là do sởi mọc nung nấu ở bên trong. Điều trị: Thanh nhiệt giải độc thấu chẩn. Bài thuốc Ngân kiều tán gia giảm: Kim ngân hoa 12g, ngưu bàng tử 8g, phù bình (bèo hoa dâu) 6g, lô căn 8g, liên kiều 10g, thuyền thoái 6g, đại thanh diệp 6g. Ngày uống 1 thang sắc với 1200ml nước lấy 300ml chia đều cho trẻ uống trong ngày, uống khi thuốc còn ấm, uống liên tục 3 ngày.

+ Nếu bệnh nhân sốt cao khát nước, có đờm khò khè, hai cánh mũi phập phồng, hôn mê hoặc ngủ nhiều. Điều trị: Thanh nhiệt giải độc, thanh phế trừ đờm trấn phong. Bài thuốc Ma chẩn biến chứng phương: Liên kiều 10g, kim ngân hoa 10g, xuyên bối mẫu 10g, sinh thạch cao 18g, hạnh nhân 6g, thuyền thoái 4g, thiên hoa phấn10g, đại thanh diệp 10g, sinh cam thảo 4g, mạch môn 10g. Nếu bệnh nhân đang thời kỳ sởi mọc sốt cao, co giật, khó thở gia toàn yết 3g, câu đằng 6g, linh dương giác 6g.  Ngày uống một thang sắc uống 3 lần trong ngày uống khi thuốc còn ấm.

+ Nếu bệnh nhân khí huyết kém cơ thể gầy yếu, nốt sởi mọc lên có màu trắng nhìn không rõ. Điều trị: Giải độc tư âm hòa huyết. Bài thuốc Ma chẩn biến chứng phương: Hồng sâm 6g, hồng hoa 6g, hoàng kỳ 8g, xích thược 6g, liên kiều 10g, đương qui 6g, đan sâm 8g, nguyên tuy tử 6g, sinh cam thảo 4g. Ngày uống một thang sắc 3 lần uống 3 lần trong ngày, uống khi thuốc còn ấm.

TTND. BS cao cấp Nguyễn Xuân Hướng