Cứu người bệnh sốc nhiễm khuẩn, nhiễm trùng huyết nặng

Ngày 4/12, Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí (Quảng Ninh) cho biết, nhờ những nỗ lực và tâm huyết một lòng vì người bệnh của đội ngũ y bác sĩ Bệnh viện đã đem lại “trái ngọt”. Ca bệnh B.T.B. (38 tuổi) sốc nhiễm khuẩn, nhiễm trùng huyết, viêm phổi, suy tim cấp, suy thận, suy gan cấp​ đã hồi phục và ra viện sau hơn 3 tuần điều trị.

Người bệnh nhập viện trong tình trạng sốt cao, ho khan, phù 2 chân, xét nghiệm cho thấy chỉ số men gan tăng cao, suy thận cấp. Sau đó, người bệnh nhanh chóng rơi vào tình trạng lơ mơ, suy hô hấp suy tuần hoàn. Người bệnh nhanh chóng được chuyển đến điều trị tại khoa Hồi sức tích cực Nội.

Xác định đây là trường hợp sốc nhiễm khuẩn, nhiễm trùng huyết nặng biến chứng suy thận, suy gan, suy tim với nguy cơ tử vong cao, các bác sĩ Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí đã nhanh chóng tiến hành lọc máu liên tục kết hợp thở máy xâm nhập và điều trị nội khoa tích cực.

Người bệnh B. khi được điều trị tại khoa Hồi sức tích cực Nội - Ảnh: BVCC

Sau hơn 72 giờ lọc máu, các chỉ số sinh tồn của người bệnh dần ổn định. Người bệnh sau đó được cai máy thở và sau hơn 2 tuần điều trị, sức khỏe người bệnh ổn định và được ra viện.

Theo BSCKI. Phạm Thanh Tùng – Phó Trưởng khoa Hồi sức tích cực Nội cho biết: ban đầu người bệnh bị sốt virus, tưởng chừng một bệnh lý rất đơn giản và thường gặp. Nhưng vì chủ quan, không được điều trị kịp thời nên đã gây ra tình trạng bội nhiễm và ảnh hưởng đến rất nhiều cơ quan, nguy cơ tử vong cao.

Việc tiến hành lọc máu liên tục sẽ tăng tỷ lệ cứu sống cho những trường hợp người bệnh rất nặng, đặc biệt là ở người bệnh có biến chứng nhiễm trùng huyết, tổn thương đa cơ quan, sốc nhiễm khuẩn, suy tim, viêm tụy cấp mức độ nặng, suy gan cấp, ngộ độc cấp, nhiễm toan chuyển hóa, các trường hợp bỏng nặng…

Hơn 30 triệu người bị nhiễm trùng máu mỗi năm

Nhiễm trùng máu không phải là bệnh nhưng nó được xem là tình trạng nguy kịch. Mặc dù có những tiến bộ đáng kể trong y học hiện đại, nhưng đến nay nhiễm trùng máu vẫn là một thách thức đối với các bác sĩ vì nguy cơ tử vong cao.

Thống kê của Tổ chức Y tế Thế Giới (WHO) cho thấy, mỗi năm có đến 30 triệu người lớn, 3 triệu trẻ sơ sinh và 1,2 triệu trẻ em bị nhiễm khuẩn máu trên toàn thế giới. Trong đó, 6 triệu người lớn và 500.000 trẻ sơ sinh tử vong vì lý do trên.

Nhiễm trùng máu là một trong những mối đe dọa hàng đầu có nguy cơ tử vong cao, tạo gánh nặng về chi phí điều trị, thời gian nằm viện và sự đề kháng kháng sinh. Trong đó, đề kháng kháng sinh là một vấn đề toàn cầu được ngành y tế các nước đặc biệt quan tâm.

Phân tích về vấn đề này, PGS.TS Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng Trẻ em và người lớn cho biết, Nhiễm trùng máu (hay nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm trùng huyết, hội chứng rối loạn chức năng đa cơ quan) là những tập hợp bệnh lý xảy ra khi vi trùng xâm nhập vào cơ thể, tiết ra chất độc dẫn đến suy đa cơ quan, rối loạn đông máu hoặc suy gan, suy thận…

Khi xác định tình trạng nhiễm khuẩn huyết, bác sĩ sẽ xác định “ngõ vào” của vi khuẩn là ở da, hệ hô hấp, hệ tiêu hóa hay tiết niệu Nhiễm khuẩn huyết chủ yếu gây ra do vi khuẩn xâm nhập trực tiếp vào máu hoặc từ các ổ nhiễm khuẩn ở các mô tế bào, những cơ quan như: da, mô mềm, cơ, xương, khớp, hô hấp, tiêu hóa…

Nhiễm trùng huyết cấp tính có nguyên nhân từ vi khuẩn lưu hành trong máu; chúng gây ra các triệu chứng lâm sàng đa dạng, làm suy đa phủ tạng, sốc nhiễm khuẩn với tỉ lệ tử vong rất cao có thể từ 20 – 50% các trường hợp.

Trên thực tế, có một số yếu tố nguy cơ dễ dẫn đến bệnh lý nhiễm trùng máu bao gồm: người cao tuổi, trẻ sơ sinh, trẻ sinh non; người có sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, thuốc corticoid kéo dài, thuốc chống thải ghép, đang điều trị hóa chất và tia xạ; người có bệnh mãn tính như: đái tháo đường, nhiễm HIV/AIDS, xơ gan, bệnh van tim và tim bẩm sinh, bệnh phổi mạn tính, suy thận mạn tính; người bệnh đã cắt lách, nghiện rượu, có bệnh máu ác tính, giảm bạch cầu hạt; bệnh nhân có sử dụng các thiết bị hoặc dụng cụ xâm nhập cơ thể nhưng đóng đinh nội tủy, đặt ống dẫn truyền, đặt ống nội khí quản…

Dấu hiệu nhận biết nhiễm khuẩn huyết

“Nhiễm khuẩn huyết không phải bệnh, nó là một tình trạng nhiễm trùng rất nghiêm trọng có thể để lại nhiều biến chứng nguy hiểm. Chính vì vậy, mọi người thường nói nhiễm khuẩn huyết có thể tử vong chỉ từ một vết xước nhỏ. Do đó việc xác định nguyên nhân, cửa ngõ xâm nhập của vi sinh vật có vai trò then chốt quyết định hiệu quả điều trị.” ” – PGS.TS Bạch Thị Chính khuyến cáo.

Điều đáng lo nhất của nhiễm khuẩn huyết là tập hợp những biểu hiện lâm sàng của một tình trạng nhiễm trùng – nhiễm độc toàn thân rất nặng, gây choáng (sốc), suy đa tạng và tử vong nhanh. Các biểu hiện có thể là:

Sốt: Sốt cao trên 38oC là dấu hiệu đầu tiên và quan trọng nhất của nhiễm khuẩn huyết.

Hạ thân nhiệt: Mặc dù sốt là dấu hiệu quan trọng nhất, tuy nhiên trong một số hiếm các trường hợp, đáp ứng của cơ thể với tình trạng nhiễm trùng lại là hạ thân nhiệt. Các nghiên cứu đã chứng minh được rằng, hạ thân nhiệt có thể là tình trạng nhiễm khuẩn huyết nặng hơn và tiên lượng cũng xấu hơn.

Ớn lạnh: Khi sốt, kèm ớn lạnh và một số dấu hiệu điển hình khác, bệnh nhân có thể được chẩn đoán mắc nhiễm trùng máu.

Thở nhanh: Nếu tình trạng nhiễm trùng xảy ra ở phổi, lượng oxy cơ thể hít vào bị giảm đi do đó bệnh nhân phải thở nhanh hơn để đáp ứng cung cấp oxy, điều này khiến người bệnh khó thở.

Đau nhức: Tình trạng đau nhức có thể xảy ra ở toàn bộ cơ thể hoặc chỉ một số bộ phận.

Tim đập nhanh, hạ huyết áp: Khi bị nhiễm trùng, tim sẽ cố gắng bơm máu đi để chống lại tình trạng nhiễm trùng do đó nhịp đập sẽ nhanh hơn bình thường. Huyết áp hạ là một trong những triệu chứng có thể dẫn đến sốc nhiễm khuẩn – giai đoạn nghiêm trọng nhất của nhiễm khuẩn huyết.

Vùng da đổi màu: Khi bị nhiễm khuẩn huyết, cơ thể sẽ ưu tiên vận chuyển máu tới các cơ quan quan trọng nhất của cơ thể, máu cũng sẽ di chuyển từ các cơ quan ít quan trọng hơn tới các cơ quan quan trọng để giúp bạn duy trì sự sống. Hậu quả là, lượng máu tới da có thể sẽ giảm đi và khiến da bạn trở nên tím tái, nhợt nhạt.

Tâm thần kinh: ở các mức độ khác nhau: mệt mỏi, li bì, lơ mơ hoặc vật vã kích thích, nặng nhất là hôn mê. Rối loạn ý thức thường đi kèm với shock nhiễm khuẩn.

Gan, lách to là phản ứng của hệ võng nội mô, thường hay gặp gan to nhiều hơn lách to. Đặc điểm: gan lách to 1-3 cm dưới bờ sườn, mềm, ấn tức.