Virus chết trong quá trình phân bào
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) khuyến khích các nước sử dụng phương pháp chiếu xạ (bức xạ ion hóa) như một biện pháp đảm bảo vô trùng các dụng cụ, vật phẩm y tế. Xu hướng này đang ngày càng phổ biến trên thế giới do ảnh hưởng của dịch Covid-19.
Trước đây người ta thường dùng Ethylene oxide để khử trùng cho các thiết bị y tế sử dụng một lần. Nhược điểm của công nghệ này nằm ở quá trình khử khuẩn kéo dài (thường trong khoảng từ 7 - 14 ngày). Trong tình huống khẩn cấp hiện tại, các quốc gia đã buộc thay đổi phương pháp khử trùng đối với những sản phẩm đặc biệt này và phương pháp chiếu xạ hiện đang ngày càng khẳng định ưu thế khi có thể giảm thời gian xuống còn 1 ngày.
Ông Đoàn Bình, Trung tâm Nghiên cứu và Triển khai công nghệ bức xạ, Sở KH&CN TPHCM cho hay, hiện trên thế giới có hơn 126 thiết bị chiếu xạ nguồn CO 60 ở 48 nước và khoảng vài trăm máy gia tốc được sử dụng chiếu xạ khử trùng dụng cụ y tế. 3 tổ chức khuyến khích phát triển công nghệ chiếu xạ khử trùng dụng cụ y tế gồm FAO, WHO và IAEA. Cơ chế diệt vi sinh vật của chiếu xạ là sẽ ion hóa phân tử ADN, tia bức xạ sẽ ion hóa nguyên tử, phân tử tạo nên tế bào vi sinh, đặc biệt là tạo ra đứt gãy phân tử ADN. Nếu liều chiếu đủ lớn, tế bào sẽ bị chết trong quá trình phân bào, vi sinh vật gây bệnh sẽ bị chết. Đối với từng mục đích khử trùng khác nhau mà cài đặt liều chiếu xạ khác nhau.
Kể từ khi bắt đầu nhận được thông tin về dịch bệnh cho đến nay, Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội đã liên tục chiếu xạ thanh trùng miễn phí 7 lần cho khẩu trang và quần áo bảo hộ y tế dùng trong công tác phòng chống dịch, với 102.300 khẩu trang nano; 22.525 khẩu trang N95 và 960 bộ quần áo bảo hộ y tế trang bị cho cán bộ của Bệnh viện Bạch Mai.
Không để lại độc tố
Ông Đoàn Bình cho hay, ưu điểm của chiếu xạ khử trùng thiết bị y tế là đảm bảo độ vô trùng cao, độ tin cậy và tính ổn định công nghệ cao, không để lại dư độc tố trong vật phẩm sau khu khử trùng, không cần tháo bỏ bao bì khi xử lý, xử lý ở dạng thành phẩm, không gây hại cho môi trường. Nhược điểm là vật liệu các vật phẩm y tế phải là loại tương thích với bức xạ, đòi hỏi các nhà sản xuất phải thay đổi vật liệu đối với một số mặt hàng, đầu tư ban đầu lớn hơn các phương pháp cổ điển khác. Sử dụng bức xạ ion hóa như tia gamma, tia X, chùm tia điện tử trong khử trùng thiết bị y tế là một công nghệ tiên tiến, kinh tế và thân thiện với môi trường.
Theo đại diện của Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội, chiếu xạ thiết bị y tế là công nghệ sử dụng năng lượng bức xạ ion hóa để xử lý sản phẩm, cụ thể nguồn bức xạ được sử dụng để khử trùng các dụng cụ y tế là nguồn phát tia gamma. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm năng lượng so với xử lý thông thường mà còn kéo dài thời gian bảo quản của sản phẩm. Đây là một trong những đóng góp kịp thời và có ý nghĩa của Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội cho công tác phòng chống dịch Covid-19 của nước ta. Trong thời gian tới, Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội vẫn sẽ tiếp tục chiếu xạ khử khuẩn miễn phí thiết bị y tế sử dụng trong các đơn vị tuyến đầu chống dịch.
Hà Bình