Cây thiên ma

Loài cây có một không hai?!

Được quảng cáo là loại cây không có lá, sống tầm gửi vào những cây cổ thụ trong rừng sâu, cây thiên ma có nhiều tác dụng, tốt cho người già trong phòng và điều trị một số bệnh như đau khớp, tiểu đường, tim mạch, huyết áp, béo phì… Bà Trần Thị Thắm (tổ dân phố số 1, Mễ Trì Hạ, Nam Từ Liêm, Hà Nội) cho biết, gần đây có doanh nghiệp về giới thiệu sản phẩm cây thiên ma đóng hộp được nhập khẩu từ Hàn Quốc rất tốt cho sức khỏe.

Với giá bán là 12,5 triệu đồng/hộp, người mua còn được khuyến mại nhiều sản phẩm khác kèm theo. Nhân viên bán hàng còn nhắc nhở, nếu cụ nào chưa biết thiên ma là cây gì thì về nhà nhờ con cháu tìm hiểu trên mạng sẽ biết ngay. Loại cây này ở Việt Nam không có, là cây cực kỳ quý hiếm và rất tốt cho sức khỏe của người già. Tin vào lời quảng cáo, không ít người đã bỏ tiền mua về uống.

PGS.TS Trần Hợp, nguyên giảng viên khoa Sinh học, ĐHKHTN, ĐHQG TP HCM cho biết, cây thiên ma thuộc họ lan. Cây không có rễ và lá nhưng vẫn ra hoa, kết quả và truyền giống bằng hạt. Cây không mọc tầm gửi trên thân cây khác mà mọc trên mặt đất ẩm ướt ở những khu rừng sâu.

Trông chúng như ngọn măng, đào lên thì thân ngầm như củ khoai tây nhưng không có rễ, màu đỏ vàng, to như củ lạc đến củ khoai tây. Loài cây này vốn được coi là “thần thảo” vì  trong tế bào có một loại men đặc biệt phân hủy loại nấm mật vòng. Khi cây già thì lại bị loài nấm này ăn lại.

Ngày nay, cây thiên ma trong tự nhiên gần như không còn. Người ta trồng thiên ma 1 năm hai vụ. Vấn đề là hiện trên thị trường, thiên ma giả xuất hiện cũng nhiều.

“Việc phân biệt cây thật, cây giả thế nào gần như rất ít người biết. Do đó, nếu chỉ nghe theo quảng cáo mà mua thì chưa có gì đảm bảo đó là thiên ma thật. Hơn nữa, loại cây trồng để kinh doanh hoạt chất ít hơn nhiều cây sống tự nhiên trong rừng sâu, tác dụng của nó vì thế cũng không như các tài liệu nói đến. Người tiêu dùng nên cẩn trọng, tránh bị lừa về một loại cây mà hiểu lơ mơ về chúng”, PGS.TS Trần Hợp cho biết.

Không phải là “thần dược”

Lương y Nguyễn Đức Thảo, Hội Đông y tỉnh Vĩnh Phúc cho biết, phải hiểu rằng thiên ma không phải là thuốc bổ, càng không phải là loại thuốc chữa được bách bệnh. Loại cây này dùng để chữa chứng co giật, choáng váng, đau nhức, chống viêm….

Nếu dùng thì cũng chỉ nên sử dụng liều lượng nhỏ từ 3-10g/ngày. Dùng liều cao có thể ảnh hưởng đến tim mạch, gây chán ăn, giảm cân, phản xạ chậm chạp, đuối sức…

Do không phải là thuốc bổ nên không thể sử dụng hàng ngày và không phù hợp cho tất cả mọi người, đặc biệt là người cao tuổi. Hơn nữa, hoạt chất của cây thiên ma tự trồng không nhiều, chưa nói đến thiên ma giả, nên người dùng không nên kỳ vọng và phải tham khảo ý kiến bác sỹ trước khi sử dụng.

Theo PGS.TS Trần Hợp, việc nhận biết cây thiên ma thật hay giả không quá khó. Thiên ma thật có chất cứng đặc, một đầu có nha bào khô màu đỏ nâu, một đầu có rốn tròn thành sẹo, trên củ có vằn. Loại có chất đặc bóng, hơi trong là hàng tốt.

Thiên ma trồng vào mùa đông thì không có tâm rỗng, cắt ngang trong suốt. Thiên ma trồng vào mùa hè chất lượng kém hơn, cắt ngang màu tối xạm, tâm rỗng. Tuy nhiên với người chưa từng nghe nói về loài cây này thì việc phân biệt lại rất khó khăn. Càng khó để nhận biết đâu là thiên ma được trồng nhân tạo, đâu là loài được thu hái tự nhiên.

Theo các chuyên gia, việc nhiều người mua về dùng mà không biết thể trạng cơ thể mình có phù hợp không, thì khả năng “rước họa” là rất lớn.

“Cây thiên ma nuôi trồng nhân tạo về cơ bản có hình thức giống như cây mọc tự nhiên nhưng hoạt chất ra sao thì không có công trình nào nghiên cứu. Vì quan trọng nhất là bào tử nấm mật vòng lại không nuôi nhân tạo được, nên khó có thể biết cây nuôi trồng tự nhiên có tốt không”, PGS.TS Trần Hợp.

Bảo Khánh