Câu chuyện muôn thuở

Theo Tổng cục Môi trường, nước thải công nghiệp chứa nhiều chất ô nhiễm, xả thải ra môi trường khi chưa được xử lý sẽ không chỉ gây ô nhiễm môi trường nước sông, nước ngầm, ô nhiễm đất mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe người dân. Với các ngành như công nghiệp dệt may, giấy và bột giấy… các chỉ số sinh học của nước thải thường vượt nhiều lần ngưỡng cho phép do sử dụng nhiều hóa chất độc hại trong quá trình sản xuất, có thể gây ô nhiễm nặng nề các nguồn nước mặt trong vùng nếu không được xử lý đúng cách.

Báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường đầu năm 2020 cho thấy, trong số 274 khu công nghiệp đang hoạt động, đã có 242 khu công nghiệp có hệ thống xử lý nước thải tập trung, chiếm 89%. Hầu hết các khu công nghiệp được xây dựng trên các tuyến sông lớn, vừa thuận tiện cho việc lấy và xả nước. Nhưng điều này cũng đồng nghĩa với tăng khả năng gây ô nhiễm diện rộng nếu nước thải từ các khu công nghiệp không được xử lý mà xả thẳng ra môi trường.

Đối với khu vực miền Bắc, đa số các khu công nghiệp tại các địa phương như Bắc Ninh, Hải Dương, Hải Phòng… đều có hệ thống xử lý nước thải theo quy định.

Đơn cử, tại tỉnh Bắc Ninh, hiện có 16 khu công nghiệp tập trung được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh, bổ sung, trong đó 10 khu công nghiệp đã đi vào hoạt động. Tổng lượng nước thải phát sinh từ các khu công nghiệp hiện tại khoảng 37.000m3/ngày đêm, cơ bản đã được thu gom và đưa về các hệ thống xử lý nước thải tập trung của đơn vị quản lý, kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp để xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật trước khi xả ra ngoài môi trường. 

Còn tại Hải Dương, theo danh mục quy hoạch khu công nghiệp đến năm 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, tỉnh có 18 khu công nghiệp. Đến nay, đã có 11 khu công nghiệp được quy hoạch chi tiết, đã xây dựng đầu tư đồng bộ hạ tầng và đi vào hoạt động, trong đó có 9 khu công nghiệp đã lắp đặt hệ thống quan trắc tự động và truyền dữ liệu về Sở Tài nguyên và Môi trường để theo dõi, giám sát.

Tại TP Hải Phòng, hiện có 6/6 khu công nghiệp có nhà máy xử lý nước thải tập trung và sử dụng mạng lưới thu gom riêng. Tổng công suất thiết kế các nhà máy là 28.000m3/ngày đêm, tổng công suất vận hành đạt 20.100m3/ngày đêm. Các nhà máy đều áp dụng công nghệ sinh học nhân tạo để xử lý nước thải…

Tuy vậy, với các cụm công nghiệp tại các địa phương trên, vẫn còn tình trạng gây ô nhiễm môi trường do hầu hết các cụm công nghiệp chưa có hạ tầng kỹ thuật về bảo vệ môi trường chung để thu gom xử lý nước thải.

Từng bước hoàn thiện pháp luật, áp dụng công nghệ xử lý tiên tiến

Các chuyên gia môi trường nhận định, nguyên nhân dẫn đến tình trạng ô nhiễm trên là do một số địa phương chỉ tập trung thu hút đầu tư, thiếu đôn đốc, kiểm tra, tăng cường chỉ đạo các chủ đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp đẩy nhanh tiến độ xây dựng cũng như đưa vào vận hành kịp thời hệ thống xử lý nước thải tập trung của khu công nghiệp; chưa giám sát chặt chẽ việc xả nước thải của các khu công nghiệp gây ảnh hưởng xấu đến môi trường, đặc biệt là nguồn nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt phía ngoài hàng rào khu công nghiệp.

Để đẩy mạnh công tác quản lý nước thải tại các khu công nghiệp, các chuyên gia cho rằng, cần sớm xây dựng bộ chỉ số, chỉ tiêu ô nhiễm đặc thù cho các loại hình sản xuất tại các khu công nghiệp. Ảnh minh họa

Vì thế, để đẩy mạnh công tác quản lý nước thải tại các khu công nghiệp, các chuyên gia cho rằng, cần sớm xây dựng bộ chỉ số, chỉ tiêu ô nhiễm đặc thù cho các loại hình sản xuất tại các khu công nghiệp. Cùng với đó, cần sớm hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý ô nhiễm nước thải công nghiệp; thường xuyên thanh tra, kiểm tra, giám sát việc chấp hành các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường của các doanh nghiệp và có các chế tài xử lý nghiêm nhằm tạo tính răn đe.

Đặc biệt, cần áp dụng công nghệ xử lý tiên tiến, có sự quản lý giám sát chặt chẽ từ quá trình thiết kế, thi công xây lắp và vận hành; tạo ra sự hoạt động đồng bộ và hiệu quả của hệ thống. Mặt khác, cần xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu chung để chia sẻ dữ liệu, khai thác hệ thống trang thiết bị và các nguồn lực quản lý môi trường tại các địa phương, các cơ sở đào tạo và nghiên cứu, các doanh nghiệp và các khu công nghiệp; xây dựng hệ thống quan trắc online để giám sát thường xuyên chất lượng nước thải trước khi xả ra nguồn tiếp nhận hiệu quả nhất…