Sốc phản vệ nặng sau bôi thuốc trĩ

Ngày 31/1, Bệnh viện Quân y 103 cấp cứu bệnh nhân ngừng tim phổi thành công do phản vệ độ IV với thuốc bôi ngoài da Diclofenac.

Trước đó, khoảng 21h00 ngày 21/12/2023, khoa Cấp cứu, Bệnh viện Quân y103 tiếp nhận bệnh nhân Phạm Phú L (65 tuổi ở La Khê, Hà Đông, Hà Nội) nhập viện trong tình trạng: thở ngáp cá, mất ý thức, không bắt được mạch bẹn và mạch cảnh, huyết áp không đo được, da tím tái.

Qua khai thác bệnh sử từ người nhà được biết, bệnh nhân có tiền sử bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, trĩ nội độ II-III và dị ứng với nhiều loại thuốc. Sáng 21/12/2023 bệnh nhân thắt búi trĩ tại một Bệnh viện ở Hà Nội, sau đó về nhà dùng thuốc uống theo đơn.

Đến khoảng 20h30 cùng ngày, ngay sau khi bệnh nhân bôi thuốc ngoài da và đặt hậu môn thuốc Diclofenac (điều trị bệnh trĩ) thì xuất hiện khó thở, thở rít, mức độ khó thở ngày càng tăng, kèm theo ngứa và nổi ban đỏ toàn thân, được người nhà đưa tới Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Quân y 103.

Ngay khi tiếp nhận bệnh nhân, kíp trực nhanh chóng khám, khai thác bệnh sử và nhận định đây là trường hợp ngừng tim phổi do Sốc phản vệ độ IV với thuốc Diclofenac đường dùng ngoài da trên nền bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, trĩ nội độ II-III được thắt vòng cao su giờ thứ 10.

Bôi thuốc ngoài da, người bệnh 65 tuổi ngừng tim phổi do phản vệ độ IV

Bệnh nhân được xử trí cấp cứu theo phác đồ sốc phản vệ (Adrenalin tiêm và truyền tĩnh mạch bằng bơm tiêm điện, Corticoid, kháng Histamin), kết hợp đồng thời với cấp cứu ngừng tuần hoàn bằng nhiều biện pháp kĩ thuật chuyên sâu như đặt ống nội khí quản, thở máy thông khí nhân tạo, kiểm soát huyết động, cân bằng dịch điện giải và toan kiềm, hoàn thành các xét nghiệm…

Sau khoảng 05 phút cấp cứu tích cực, tim đập trở lại, mạch quay 88 ck/p; huyết áp: 126/78 mmHg; SpO2: 100% (thở máy hỗ trợ), đồng tử co nhỏ, phản xạ ánh sáng dương tính, da hồng ấm trở lại, tiếng tim T1T2 rõ, nghe phổi rì rào phế nang 2 phổi đều.

Tiếp tục theo dõi trong khoảng 01 giờ bệnh nhân tiến triển tốt, huyết động ổn định. Sau đó bệnh nhân được chuyển khoa Hồi sức Nội tiếp tục được theo dõi và điều trị, được rút ống nội khí quản sau 06 giờ. Tình trạng bệnh nhân sau đó ổn định, tỉnh táo, tiếp xúc tốt, theo dõi 24h sau không có diễn biến bất thường, xuất viện sau 36 giờ điều trị.

Thuốc bôi vẫn sốc phản vệ

PGS.TS Hoàng Tiến Tuyên, Khoa cấp cứu, Bệnh viện 103 cho biết,Theo hướng dẫn của Bộ Y tế thì phản vệ được chia 4 mức độ, trong đó độ I (nhẹ), độ II (nặng), độ III (nguy kịch) và độ IV (ngừng tim phổi).

Hiện nay có nhiều người nghĩ rằng chỉ có thuốc dùng đường uống hoặc đường tiêm truyền mới gây sốc phản vệ. Tuy nhiên, điều đặc biệt ở bệnh nhân sốc phản vệ này xảy ra ngay sau khi sử dụng thuốc Diclofenac đường bôi ngoài da.

Tuy ít gặp hơn so với đường uống và tiêm truyền nhưng thuốc bôi ngoài da vẫn có thể gây sốc phản vệ dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu và xử trí kịp thời.

Khi bị phản vệ, bệnh nhân cần được cấp cứu nhanh chóng, đúng phác đồ, tại cơ sở y tế gần nhất. Dị ứng có thể xảy ra với bất kì ai, đặc biệt hay xảy ra ở những người có cơ địa dị ứng.Thuốc dùng đường uống, tiêm truyền và bôi ngoài da đều có thể gây phản vệ. Trước khi dùng thuốc người bệnh nên tư vấn bác sỹ và đọc kĩ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng.

BS Nguyễn Văn Tâm (Khoa Cấp cứu, bệnh viện 103)