Phúc đáp của Bộ Tài Nguyên và Môi trường

Ngày 26/10/2023, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có Văn bản số 2825 trả lời Báo Tri thức và Cuộc sống liên quan đến việc chấp hành các quy định pháp luật trong khai thác khoáng sản của một số doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.

Theo văn bản, về trường hợp xe chở khoáng sản không đi vào trạm cân hoặc không đi qua camera giám sát, theo quy định tại khoản 4 Điều 40 Nghị định số 36/2020 ngày 24/3/2020 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản, đã được sửa đổi, bổ sung tại khoản 17 Điều 2 Nghị định số 04/2022 ngày 06/01/2022. Hành vi lập không đầy đủ sổ sách, chứng từ, văn bản, tài liệu có liên quan để xác định sản lượng khai thác thực tế hàng năm hoặc số liệu thông tin không chính xác bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền đến 150 triệu đồng tuỳ theo loại khoáng sản, phương pháp khai thác (trường hợp đối tượng vi phạm là tổ chức thì chịu mức phạt tăng gấp đôi).

Phương tiện "né" trạm cân tại mỏ đá của Công ty TNHH Sản Xuất Và Thương Mại Cư M'lan.

Trường hợp doanh nghiệp khai thác khoáng sản vượt trữ lượng so với giấy phép được cấp, theo quy định tại Điều 41 Nghị định 36/2020 của Chính phủ, đã được sửa đổi, bổ sung tại khoản 18 Điều 2 Nghị định số 04/2022 ngày 06/01/2022, hành vi khai thác khoáng sản vượt trữ lượng so với giấy phép được cấp (vi phạm quy định về công suất được phép khai thác) sẽ bị xử phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền 1 tỷ đồng tuỳ theo mức độ vi phạm, loại khoáng sản được phép khai thác (trường hợp đối tượng vi phạm là tổ chức thì mức phạt sẽ tăng gấp đôi).

Ngoài ra, đối tượng vi phạm còn bị xem xét áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc thực hiện cải tạo các công trình bảo vệ môi trường, khắc phục ô nhiễm môi trường, hư hỏng hạ tầng kỹ thuật do hành vi khai thác vượt công suất gây ra; buộc chi trả kinh phí trưng cầu giám định, kiểm định, đo đạc và xác minh nếu có. Trường hợp vi phạm nhiều lần còn bị xem xét, áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là đình chỉ hoạt động khai thác khoáng sản từ 01 đến 06 tháng.

Đối với trách nhiệm của cơ quan chức năng, cơ quan có liên quan nếu để xảy ra các vi phạm trong hoạt động khai thác khoáng sản, văn bản của Bộ Tài nguyên và môi trường nêu rõ, pháp luật về khoáng sản có quy định về trách nhiệm quản lý nhà nước về khoáng sản của Chính phủ, Bộ, cơ quan ngang bộ tại Điều 80 Luật Khoáng sản; trách nhiệm quản lý nhà nước về khoáng sản, bảo vệ khoáng sản chưa khai thác của Uỷ ban nhân dân các cấp tại Điều 81 Luật Khoáng sản và Điều 17 Nghị định số 158/2016 của Chính Phủ; trách nhiệm bảo vệ khoáng sản chưa khai thác của các tổ chức, cá nhân tại Điều 17 Luật Khoáng sản.

Trường hợp các tổ chức, cá nhân hoạt động khoáng sản có hành vi vi phạm sẽ bị xử lý theo quy định tại Nghị định số 36/2020 hoặc quy định của Bộ Luật Hình sự nếu có dấu hiệu tội phạm. Trường hợp các cơ quan, cán bộ, công chức, viên chức vi phạm các quy định trong quá trình quản lý hoạt động khoáng sản sẽ bị xem xét, xử lý theo quy định của Đảng, Nhà nước có liên quan.

Dấu hiệu tiếp tay

Như Khoa học và Đời sống/Báo Tri thức và Cuộc sống đã đưa tin, trước thông tin phản ánh của người dân về tình trạng mỏ khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk “né” trạm cân, “trốn” camera giám sát, phóng viên đã có mặt tại mỏ đá của Công ty TNHH Sản xuất Và Thương mại Cư M'Lan (mỏ đá Cư M'Lan), xã Cư M'lan, huyện Ea Súp.

Theo ghi nhận, mỏ đá Cư M'lan có lắp đặt trạm cân tại vị trí đường ra của khu vực khai thác và camera giám sát trước các kho chứa để lưu trữ thông tin, số liệu theo quy định tại khoản 2, điều 42 Nghị định số 158/2016 quy định chi tiết một số điều của Luật Khoáng sản.

Phương tiện không cân đầu vào tại mỏ đá.

Tuy nhiên, quan sát thực tế và ghi nhận trong các ngày 14-15/8 cho thấy, vận chuyển khoáng sản từ khu vực khai thác ra, nhiều phương tiện mang biển kiểm soát 78H - 040.60, 49H - 025.49… đi thẳng, thay vì di chuyển vào trạm cân và qua camera giám sát. Tình trạng này diễn ra thường xuyên và hàng ngày trong thời gian phóng viên có mặt tại khu vực mỏ.

Trao đổi với phóng viên, luật sư Trần Thị Hà, Giám đốc Công ty luật TNHH Pharos, Đoàn Luật sư Hà Nội, cho rằng, việc các phương tiện “né” trạm cân là vi phạm pháp luật về khai thác khoáng sản, dẫn đến việc khai báo sản lượng không đúng, không có thông tin, cơ sở để thống kê sản lượng đã khai thác. Cơ quan có thẩm quyền sẽ khó khăn trong việc giám sát hoạt động khai thác khoáng sản.

Cũng theo luật sư Hà, khoản 1, điều 43 Nghị định số 158/2016 quy định: “Tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản phải lưu trữ chứng từ, tài liệu quy định tại điều 41 Nghị định này, từ khi bắt đầu xây dựng cơ bản mỏ cho đến lúc kết thúc khai thác, đóng cửa mỏ, phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và cơ quan quản lý Nhà nước về khoáng sản về tính chính xác của thông tin, số liệu”.

Phương tiện không cân đầu vào tại mỏ đá.

"Trường hợp tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản không lập sổ sách, chứng từ, tài liệu hoặc lập nhưng không đầy đủ; lập nhưng không lưu giữ đầy đủ hoặc số liệu, thông tin không chính xác dẫn tới thất thoát ngân sách Nhà nước sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật”, bà Hà thông tin.

Nhằm thông tin khách quan và đa chiều, phóng viên đặt lịch làm việc và cung cấp hình ảnh, video về hoạt động xe “né” trạm cân cho UBND huyện Ea Súp. Đại diện UBND huyện nói, sẽ kiểm tra và sớm có báo cáo về vụ việc này. Trường hợp có dấu hiệu vi phạm, sẽ chuyển hồ sơ sang cơ quan công an.

Ngày 23/8, UBND huyện Ea Súp có văn bản số 1551/2023 trả lời Khoa học và Đời sống/Báo Tri thức và Cuộc sống. Cụ thể, sau khi nhận được thông tin phản ánh từ phóng viên, UBND huyện Ea Súp cử lực lượng chức năng kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản đối với Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Cư M’Lan tại xã Cư M’Lan.

Cũng theo văn bản của UBND huyện, Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Cư M’Lan cho hay, đã lắp 10 camera, gồm 4 camera tại vị trí trạm cân, 6 camera tại vị trí khai thác. Tuy nhiên, đầu tháng 7/2023, do mưa lũ kéo dài, một số camera bị hư hỏng, chỉ còn lại 2 chiếc hoạt động tại vị trí trạm cân, công ty đang khắc phục.

Liên quan nghi vấn vận chuyển đất từ mỏ ra ngoài tiêu thụ, UBND huyện Ea Súp cho rằng, tại các thời điểm kiểm tra không phát hiện và không thấy có dấu hiệu xe chở khoáng sản né tránh trạm cân hay trốn thuế, cũng như chưa phát hiện công ty khai thác vượt trữ lượng so với giấy phép.

Theo đó, công ty đang trong quá trình đầu tư các hạng mục công trình dự án, vì vậy, có tình trạng vận chuyển đất phục vụ dự án. UBND huyện cho hay, tại thời điểm kiểm tra, có một xe 3 chân đang thực hiện vận chuyển đất để san lấp mặt bằng công trình trong khuôn viên dự án, không có xe chở đất ra ngoài tiêu thụ.

Từ phản hồi trên của UBND huyện Ea Súp và phía Công ty, dư luận đặt câu hỏi: Chứng cứ ghi nhận thực trạng tại địa bàn ngày 14-15/8 vừa qua, các xe biển kiểm soát 78H - 040.60, 49H - 025.49… vận chuyển khoáng sản hay gì… và tại sao né trạm cân?

Ngoài ra, theo ghi nhận của phóng viên tình trạng xe không đi vào trạm cân có dấu hiệu vượt trữ lượng, trốn thuế gây thất thu cho ngân sách nhà nước không chỉ diễn ra ở mỏ đá của Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Cư M'Lan mà tại bãi cát Quỳnh Ngọc tại xã Ea Na, huyện Krông Ana; mỏ đá của Công ty TNHH xây dựng cầu đường Hoàng Nam tại xã Hòa Phú, TP Buôn Mê Thuột, tỉnh Đắk Lắk; mỏ đá của Xí Nghiệp Khai Thác Đá - Chi Nhánh Công Ty TNHH Xây Dựng Hoàng Vũ tại xã Hòa Phú, TP Buôn Mê Thuột, tỉnh Đắk Lắk, … cũng có tình trạng trên.

Phương tiện "né" trạm cân tại bãi cát Quỳnh Ngọc tại xã Ea Na, huyện Krông Ana.

Mỏ đá của Công ty TNHH xây dựng cầu đường Hoàng Nam tại xã Hòa Phú, thành phố Buôn Ma Thuột.

Trước sự việc các mỏ đá có dấu hiệu vi phạm các quy định trong việc khai thác, vận chuyển, lưu trữ thông tin, bao che buông lỏng quản lý của các cơ quan chức năng, phóng viên đã đặt lịch làm việc với cơ quan Công an, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đắk Lắk từ ngày 7/8/2023 nhưng đến nay chưa nhận được câu trả lời.

Để tránh tình trạng chảy máu tài nguyên, thất thu ngân sách nhà nước. Đề nghị Bộ Công an, Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường vào cuộc xác minh thông tin Báo nêu, trường hợp phát hiện ra tổ chức, cá nhân vi phạm cần xử lý nghiêm theo quy định của Pháp luật.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin.