Buông lỏng quản lý đất đai

Thanh tra Chính phủ vừa thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật trong công tác quản lý, sử dụng đất và quản lý hoạt động khai thác cát trên địa bàn tỉnh Bến Tre (giai đoạn từ tháng 1/2015 – tháng 12/2018)...

Theo đó, công tác quản lý và sử dụng đất đai tại tỉnh Bến Tre giai đoạn trên còn nhiều tồn tại trong việc lập quy hoạch, lập kế hoạch sử dụng đất với chất lượng kém, tính khả thi không cao; việc công khai quy hoạch đất chỉ mang tính hình thức, vi phạm Luật Đất đai. Đáng nói, công tác quản lý công sản liên quan đến sắp xếp lại nhà, đất thực hiện chậm, có dấu hiệu buông lỏng quản lý; một số UBND cấp huyện tuỳ tiện sắp xếp xử lý, giao cấp nhà, đất sai đối tượng, sai quy định. Trong đó, tại các huyện Mỏ Cày Nam, Thạnh Phú, Chợ Lách và TP Bến Tre, đất công bị lấn chiếm do buông lỏng quản lý, sử dụng sai mục đích.

Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều tồn tại, sai phạm trong việc chấp hành pháp luật trong công tác quản lý, sử dụng đất và quản lý hoạt động khai thác cát trên địa bàn tỉnh Bến Tre (giai đoạn từ năm 2015 – 2018).

Đặc biệt, tại tỉnh Bến Tre, việc tổ chức thực hiện các dự án sản xuất kinh doanh còn tuỳ tiện, trái quy hoạch tương đối phổ biến; đối với hoạt động khai thác cát dù không có chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất cho hoạt động khoáng sản nhưng tỉnh Bến Tre đã cấp phép khai thác với tổng diện tích 1.844ha.

Theo Thanh tra Chính phủ đánh giá, các vi phạm này không chỉ thể hiện ý thức, nhận thức chấp hành pháp luật kém và cũng không loại trừ các yếu tố tiêu cực. Cá biệt, có trường hợp UBND tỉnh Bến Tre cho phép thực hiện dự án trái quy hoạch sử dụng đất, không được sự đồng thuận của các ngành tham mưu, chính quyền địa phương, gây khiếu nại, bức xúc cộng đồng dân cư nơi dự án triển khai. Do đó, buộc phải dừng thực hiện dự án, gây lãng phí nguồn lực xã hội.

Qua thanh tra 20/134 dự án trên địa bàn, phát hiện 14 dự án có sai phạm trong lĩnh vực tài chính đất đai. Các sai phạm về xác định nghĩa vụ tài chính như: UBND tỉnh Bến Tre cho phép thu hồi đất không đúng quy định, quy hoạch sai vị trí đất thuộc khu vực đô thị trên bảng giá đất 5 năm; giao, cho thuê đất do Nhà nước quản lý không qua đấu giá quyền sử dụng đất cho Công ty CP Giáo dục Thành Thành Công, Công ty CP đầu tư xây dựng chợ Thành Đô để thực hiện dự án đầu tư chợ Ba Vát, huyện Mỏ Cày Bắc, dẫn đến các tổ chức trên được hưởng lợi từ việc được miễn tiền thuê đất.

Bên cạnh đó, Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Bến Tre cho phép miễn tiền sử dụng đất sai quy định với số tiền hơn 11,7 tỷ đồng. Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh Bến Tre đã buông lỏng quản lý đất đai dẫn đến Công ty CP đầu tư và khai thác Biển Đông (được Nhà nước cho thuê đất thực hiện dự án nuôi nghêu và được miễn tiền thuê đất) góp vốn bằng quyền sử dụng đất thuê, nhưng bản chất là cho thuê lại quyền sử dụng đất thuê trả tiền hàng năm, dẫn tới Công ty Biển Đông thu lợi trái quy định, đã vi phạm Luật Đất đai 2013. Tổng số tiền sai phạm về tài chính đất đai cần thu hồi gần 25 tỷ đồng.

Tỉnh Bến Tre có diện tích đất rừng không nhiều, phần lớn là rừng ngập mặn, tuy nhiên công tác quản lý, bảo vệ rừng vẫn còn nhiều sai phạm, yếu kém, dẫn đến tình trạng lấn chiếm, sử dụng đất rừng sai mục đích, sai đối tượng với diện tích 911ha. Song song đó, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chồng lấn với đất lâm nghiệp chưa được kiên quyết xử lý, thậm chí một số hộ dân đã làm nhà ổn định trong phạm vi rừng đặc dụng nhưng chưa có phương án xử lý, di dời…

Có dấu hiệu trốn thuế

Thanh tra Chính phủ nêu rõ, trong công tác quản lý, khai thác cát, UBND tỉnh Bến Tre khoanh định mỏ cát thuộc khu vực sông Hàm Luông (xã Sơn Phú và xã Thạnh Phú Đông, huyện Giồng Trôm và xã Tân Thành Bình, huyện Mỏ Cày Bắc) vào danh mục không đấu giá quyền khai thác khoáng sản là trái quy định, cần phải thu hồi giấy phép và tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản theo đúng quy định.

Một góc TP Bến Tre, tỉnh Bến Tre.

Đồng thời, Sở TN&MT tỉnh Bến Tre tham mưu cho UBND tỉnh cấp giấy phép khai thác khoáng sản đối với nhiều doanh nghiệp khi hồ sơ cấp phép không đảm bảo điều kiện theo quy định; buông lỏng quản lý dẫn đến Công ty CP vật liệu xây dựng Bến Tre khai thác vượt công suất trong thời gian dài, nhưng không được phát hiện, xử lý. Cục Thuế tỉnh Bến Tre chưa có biện pháp xử lý cương quyết để thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản về cho ngân sách, dẫn đến nợ kéo dài, không có khả năng thu hồi lên đến gần 16,2 tỷ đồng.

Ngoài ra, 2 đơn vị trên cũng buông lỏng quản lý trong việc kiểm tra, giám sát các tổ chức được cấp phép khai thác cát, dẫn đến Công ty CP vật liệu xây dựng Bến Tre khai thác và bán cát nhưng không kê khai nộp thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, thuế giá trị gia tăng… gây thiệt hại ngân sách Nhà nước với số tiền tạm tính hơn 18,8 tỷ đồng. Hành vi này của Công ty CP vật liệu xây dựng Bến Tre có dấu hiệu trốn thuế theo quy định tại Điều 200 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Trước những sai phạm trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre chấm dứt việc giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất trái quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt; giao đất, cho thuê đất sạch (đất công do Nhà nước trực tiếp quản lý) không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất; thu hồi đất đối với các dự án đầu tư không thuộc các trường hợp Nhà nước thu hồi đất theo quy định; tăng cường kiểm tra, giám sát việc sử dụng đất của các tổ chức kinh tế đã được Nhà nước giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư…

Cùng với đó, Chủ tịch và các Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre có liên quan kiểm điểm trách nhiệm để xảy ra những thiếu sót, vi phạm; tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm minh đối với các tập thể, cá nhân có sai phạm…