Vận động

Động tác 1: Người bệnh nằm ngửa, co một hoặc hai chân sát mông. Từ từ nâng mông lên khỏi mặt sàn. Giữ nguyên tư thế trong 20 – 30 giây, sau đó nhẹ nhàng đưa về tư thế ban đầu. Thực hiện động tác 5 -10 lần. Có thể tăng độ khó bằng cách chỉ dùng một chân để nâng mông lên trong khi giữ chân kia duỗi thẳng. Động tác này có vai trò tăng cường giúp cơ mông nâng đỡ trọng lượng cơ thể cho khớp gối tốt hơn trong khi đi lại.

Động tác 2: Bệnh nhân nằm ngửa, giơ chân phải lên, tay giữ vào mặt sau đầu gối. Kéo đầu gối về phía ngực. Giữ nguyên tư thế trong 30 giây, sau đó thả ra. Đổi sang chân bên kia, mỗi bên làm 3 - 5 lần. Động tác giúp giảm sức căng ở khớp gối do cơ khoeo căng cứng, giãn cơ tăng cường lưu thông máu, giúp khớp gối hoạt động linh hoạt.

Động tác 3: Bệnh nhân đứng thẳng co một chân lên, dùng bàn tay nắm lấy bàn chân cùng bên, kéo gót chân về phía mông. Giữ nguyên trong 30 giây, sau đó thả ra. Đổi chân bên kia, mối bên làm 3- 5 lần, động tác này kéo giãn cơ tứ đầu đùi giúp giải phóng sức căng đè lên mặt trước khớp gối do cơ đùi căng cứng.

Động tác 4: Người bệnh đứng người thẳng một chân phía trước và chân phía sau như tư thế chuẩn bị chạy. Gấp khớp gối trước hướng xuống sàn. Giữ nguyên tư thế trong 30 giây rồi thả ra. Đổi chân bên kia, mỗi bên làm 3 – 5 lần. Động tác giúp giải phóng sức căng ở mặt trước khớp gối, giúp gối mềm mại linh hoạt.

Động tác 5: Người bệnh giữ thăng bằng, nhấc lần lượt tay nọ chân kia như đi duyệt binh, sao cho cẳng chân tạo với đùi một góc 90 độ. Làm động tác này mỗi chân 20 – 30 lần, có vai trò giảm co cứng khớp gối, tăng cường dinh dưỡng, giúp tái tạo dịch nhờn bôi trơn ổ khớp.

Động tác 6: Người bệnh đứng thẳng, dần dần hạ thấp người xuống, giữ hai đầu gối vuông góc 90^o với đùi, tay giữ nguyên duỗi thẳng ra trước sao cho đầu gối không vượt quá mũi bàn chân khi đứng. Làm động tác 5 – 10 lần, động tác giúp giãn cơ hông, cơ và tổ chức khớp gối, thúc đẩy tuần hoàn, làm giảm đau, giúp khớp hoạt động tốt hơn.

Xoa bóp – bấm huyệt

Xoa bóp: Người bệnh ngồi thả lỏng trên giường cứng, hai chân duỗi thẳng. Hai bàn tay ôm lấy hai bên khớp gối, xát quanh khớp từ trên xuống và ngược lại khoảng 20 lần. Tiếp đó dùng hai bàn tay úp lên hai xương bánh chè, day tròn theo chiều thuận và ngược kim đồng hồ mỗi chiều khoảng 20 lần. Sau đó ngồi cho cẳng chân vuông góc với đùi. Dùng hai ngón cái miết theo hướng trôn ốc từ trong ra ngoài và ngược lại vùng quanh xương bánh chè với lực vừa phải, mỗi bên làm 10 – 20 lần.

Bấm huyệt: Bệnh nhân ngồi tư thế thoải mái dùng ngón tay cái lần lượt day bấm các huyệt: độc tỵ (chỗ lõm đầu ngoài xương bánh chè), tất nhãn (chỗ lõm dưới, đầu trong xương bánh chè), hạc đỉnh (chỗ lõm bờ trên xương bánh chè) và huyết hải (gấp gối 90^o từ giữa bờ trên xương bánh chè đo lên  1 thốn vào trong 2 thốn), âm lăng tuyền (dùng ngón tay lần theo bờ trong xương ống chân, đến ngay dưới chỗ lồi xương cao nhất, đó là huyệt), dương lăng tuyền (dưới gối 1 thốn, chỗ lõm giữa đầu trên xương chày, xương mác), túc tam lý (từ chỗ lõm ngoài xương bánh chè xuống 3 thốn) và ủy trung (chính giữa nếp lằn khoeo chân)với lực nhẹ nhàng thấm sâu mỗi huyệt 2 – 3 phút.

Để điều trị hiệu quả, ngoài tuân thủ phác đồ điều trị chuyên khoa, cần có chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi, lao động hợp lý. Không nên đi bộ nhiều, tránh để thừa cân, béo phì tạo áp lực cho khớp, tránh cử động mạnh đột ngột khớp gối, leo trèo cao, đi cầu thang nhiều, không đi dép cao gót, ngồi xổm, khom lưng kéo dài, hạn chế đi bộ.

Lương y Chu Văn Tiến (Hội Đông y Vĩnh Tường)