Ăn uống khoa học để phòng bệnh.
- Biện chứng trong dược thiện
Nguyên tắc cơ bản của ẩm thực liệu pháp cũng dựa trên biện chứng luận trị, đó là phương pháp: Hư thì bổ, thực thì tả; hàn dùng nhiệt trị, nhiệt dùng hàn trị; ôn dùng thanh trị, lượng dùng ôn trị…Khi dùng dược thiện nên căn cứ vào âm dương, hư thực, hàn nhiệt của chứng để phối hợp ăn uống. Thông thường, phong tý nên dùng hành, gừng là những thứ tân ôn phát tán; hàn tý nên dùng hồ tiêu, can khương là những thứ ôn nhiệt, không được dùng những đồ sống lạnh; thấp tý nên dùng phục linh, ý dỹ…Nhiệt tý thông thường là thấp nhiệt tà đan chéo nhau, dược thiện nên dùng giá đỗ tương, giá đỗ xanh, mướp, bí đao…mà không nên ăn thịt dê và những đồ ăn cay nóng kích thích.
- Nấu nướng hợp lý
Những thức ăn để điều trị bệnh, thông thường không nên dùng các phương pháp xào, nướng, hầm, rang nổ để tránh làm hỏng những thành phần có tác dụng hoặc làm biến đổi tính chất. Nên dùng phương pháp chưng, luộc, nấu canh… Mục đích của nấu nướng làm cho thức ăn có mùi vị thơm ngon, dễ ăn lại giữ được dược tính trong đó.
- Một số món ăn tác dụng tốt trong điều trị bệnh
*Sinh đại đậu phương: Điều trị phong tý, chứng tê liệt, răng cắn chặt, sưng nề và tê bì. Dùng đậu tương rang cho đen, chín rồi cho rượu vào và uống dần dần.
* Cháo Ý dỹ nhân: Trị trúng phong, cân mạch co rút không co duỗi được và phong thấp…
* Cháo hành: Tác dụng khứ phong tán hàn. Nấu cháo, lúc chín cho hành vào, sau khi ăn ra chút mồ hôi là được.
* Mộc qua thang: Tác dụng thông tý chỉ thống. Dùng đu đủ 4 quả, nấu chín bỏ vỏ, nghiền nát, dùng mật ong 1kg, trộn đều và cho vào lọ sứ bịt kín, mỗi ngày vào lúc sáng ngủ dậy dùng nước sôi hòa với một đến hai thìa uống. Nếu thấp nhiệt trở trệ kinh mạch mà dẫn đến gân cốt đau có thể dùng thang này.
* Cháo phòng phong dĩ mễ:Tác dụng thanh nhiệt trừ tý. Gồm Phòng phong 10g, ý dỹ 10g sắc uống ngày 1 lần liên tục trong 1 tuần.
* Cháo đại táo ý dỹ: Dùng trong trường hợp bệnh phong thấp do tỳ hư thấp thịnh, vệ dương bất sướng, dinh âm bất túc. Dùng hạt kê 100g, ý dỹ 50g, đại táo 5 quả mỗi ngày ăn một lần thay cho bữa sáng.
* Cháo đào nhân: Có tác dụng hoạt huyết khứ ứ, thông lạc chỉ thống. Dùng đào nhân 15g, gạo tẻ 160g, giã nát đào nhân trước sau đó lọc lấy nước, bỏ bã dùng gạo tẻ nấu thành cháo đặc và ăn.
* Ngưu cân thang: Điều trị gân cốt đau mỏi yếu rất tốt. Dùng gân bò 50g, tục đoạn, đỗ trọng đều 15g, kê huyết đằng 50g, sắc lấy nước và ăn gân bò uống rượu.
Trần Thị Thu Vân
Khoa Nội 2 – Bệnh viện Tuệ Tĩnh