Hình minh họa

Con bé hồn nhiên kể, hôm nay cùng mấy đứa bạn vào trung tâm thương mại chơi, ăn pizza, lúc thanh toán cô thu ngân trả thừa 100.000đ, thế là cả lũ lại kéo nhau đi ăn kem.

Tôi hỏi, biết là thừa rồi, sao không mang trả lại. Tiêu tiền không phải của mình như thế là xấu chẳng khác gì nhặt được tiền rơi mà không trả lại. Hơn nữa cuối ngày cộng sổ bị thiếu thể nào cô ấy cũng phải đền. Khổ thân.

Nó bảo, bạn nó không cho mang trả. Với lại nhìn cô ấy cũng ghét, cứ cau cau có có.

Tức là trong nó cũng đã có sự đấu tranh giữa việc mang trả lại tiền như những gì bố mẹ vẫn dạy để được khen là người tốt. Và việc nghe theo bạn bè làm điều không đúng. Trở thành người tốt không có sức lôi cuốn, hấp dẫn bằng những thú vui khi đem đồng tiền đó đi mua kem.

Và điều khiến cán cân nghiêng về bên xấu, chính là nó không có cảm tình với cô thu ngân. Cái điều rất vu vơ ấy hóa ra lại là lý do chính khiến nó hoàn toàn không áy náy, không cảm thấy mình có tội nữa.

Tôi nghĩ, đó mới là điều nguy hiểm, vì đứa bé đã học được cách của người lớn: bao biện cho những việc làm xấu của mình.

Đó là cách rất nhiều người trong chúng ta vẫn làm. Nông dân thì phun thuốc kích thích, hóa chất để rau non mơn mởn. Nhà sản xuất thì dùng nguyên liệu kém chất lượng. Công nhân thì ăn bớt, ăn cắp nguyên vật liệu…, đến cả người lãnh đạo cũng tham ô tham nhũng, vơ vét, bổ nhiệm những người không có trình độ… khiến cả công ty thua lỗ, giải thể, người lao động mất việc…

Chẳng ai thấy mình có lỗi cả vì họ đã có rất nhiều cách bao biện cho mình, vì xung quanh đầy người vẫn làm những việc thất đức hơn thế, kinh khủng hơn thế mà có sao đâu. Cách nghĩ đó thực sự là một lối thoát, bởi vì nếu không con người ta sẽ không thể nào sống nổi với những dằn vặt vì tội lỗi của mình.

Nhưng người ta vẫn sống, vẫn vui vẻ hưởng thụ cuộc sống đầy đủ hơn người về vật chất, chứng tỏ họ đã tìm ra được lối thoát rồi, họ sẽ vẫn tha hồ tiếp tục làm những điều ác độc.

Người lớn có thể dạy, có thể phân tích cho đứa trẻ thấy mang 100.000đ đó đi mua kem thì cái niềm vui thú ấy rồi cũng qua đi rất nhanh. Và đó là việc làm xấu, khiến nó không còn là đứa trẻ ngoan nữa. Nhưng ai sẽ dạy cho người lớn?

Minh Anh