AHLĐ Nguyễn Quang Mâu, Chủ tịch HĐQT Tổ hợp Công ty Cổ phần Gốm Đất Việt, chia sẻ, một trong những vinh dự, tự hào của ông là được tôn vinh Trí thức khoa học và công nghệ tiêu biểu (do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức).

Ông Nguyễn Quang Mâu nhận Viện sĩ danh dự Trường Đại học Quốc tế Hoa Kỳ.

Từ cậu bé nghèo học hết lớp 7 tới nhà khoa học được tôn vinh

AHLĐ Nguyễn Quang Mâu sinh năm 1950 tại Thái Bình. Gia đình nghèo, học hết lớp 7, cậu bé Mâu phải bỏ học, ở nhà làm ruộng. Cơ duyên đưa đẩy, cùng sự cố gắng và tinh thần tự học, từ công nhân lao động phổ thông, ông trở thành Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Công ty Viglacera Hạ Long.

Ở vị trí lãnh đạo, với việc thúc đẩy cơ giới hóa sản xuất, bảo vệ môi trường, ông đã góp phần giúp Viglacera Hạ Long được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động năm 2008. Cá nhân ông cũng được trao danh hiệu này năm 2009.

Sau khi về hưu tháng 1/2012, ông Nguyễn Quang Mâu không nghỉ ngơi mà tiếp tục đam mê của mình. Ông sáng lập Tổ hợp Công ty Cổ phần “Gốm Đất Việt” (Tổ hợp Gốm Đất Việt) tại Quảng Ninh. Trải qua nhiều khó khăn, dưới sự dẫn dắt của “thuyền trưởng” Nguyễn Quang Mâu, Gốm Đất Việt trở thành biểu tượng trong ngành sản xuất gạch ngói đất sét nung cao cấp tại Việt Nam và trên thế giới.

Sản phẩm của Gốm Đất Việt không chỉ được tin dùng trong nước, mà còn vươn tới thị trường 56 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới. Trong đó, có cả những thị trường khó tính như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc...

Uy tín của gốm Đất Việt được ghi nhận qua hơn 100 giải thưởng quốc gia và 39 giải thưởng quốc tế, trong đó có Giải thưởng Hồ Chí Minh về Khoa học Kỹ thuật và Công nghệ, một trong những giải thưởng danh giá nhất. Năm 2022, AHLĐ Nguyễn Quang Mâu được vinh danh “Trí thức khoa học và công nghệ tiêu biểu”.

“Đó là niềm động viên, khích lệ, vinh dự rất lớn đối với tôi. Từ một anh nông dân, đi lên từ làng, tôi đã trở thành nhà khoa học, được “sánh vai” bên các nhà khoa học, trí thức lớn của đất nước. Tôi là nhà khoa học đi lên từ thực tiễn, nhà khoa học không chứng chỉ”, AHLĐ Nguyễn Quang Mâu bày tỏ.

Ông cũng được Trường Đại học Quốc tế Hoa Kỳ, Đại học Quốc tế Paris (Pháp); Viện Đại học Kỷ lục Thế giới vinh danh Viện sĩ, Giáo sư, Tiến sĩ danh dự và là thành viên của Liên đoàn Các nhà sáng tạo Thế giới.

AHLĐ Nguyễn Quang Mâu đón nhận kỷ lục thế giới thứ sáu tại Ấn Độ năm 2023.

Đam mê và ý chí

Trò chuyện với PV ngay khi trở về từ chuyến “bán hàng” ở Nam Định, AHLĐ Nguyễn Quang Mâu chia sẻ, để có được những thành quả ngày hôm nay, với ông, là cả một quá trình nỗ lực, phấn đấu không ngừng nghỉ.

Ông học bất cứ khi nào có điều kiện, cái gì chưa thạo đều học. Không chỉ học từ thầy cô, giảng đường, mà ông học ở chính anh em, bạn bè, từ người lao động, công nhân, cấp dưới của mình. Khi ở vị trí lãnh đạo, ông càng chú trọng việc học, bởi không có chuyên môn, nói cấp dưới không nghe.

Chìa khóa cho những thành công của ông là đam mê và ý chí. Khi thành lập Gốm Đất Việt, thương hiệu còn non trẻ, đúng lúc kinh tế suy thoái toàn cầu, lãi vay tăng cao, COVID-19 hoành hành. Ngoài ra, doanh nghiệp phải đối mặt tin đồn thất thiệt Gốm Đất Việt sắp phá sản, nội bộ lục đục…

Thời điểm đó, lãi suất ngân hàng có lúc lên đến 22% mà cũng không giải ngân cho vay, cổ đông nhiều người muốn rút vốn. Nhiều nhà cung cấp nguyên liệu đầu vào e dè, ra văn bản trói nợ, thậm chí đe dọa... Có những lúc công ty đứng trước bờ vực phá sản, đóng cửa nhà máy, nhưng trách nhiệm không cho phép ông gục ngã.

“Tôi làm việc quên ngày đêm, lễ tết, thứ Bảy, Chủ nhật, thậm chí quên gia đình. Để có được thành công như hôm nay, tôi phải trả giá bằng bao mồ hôi, nước mắt. Không phải “khóc dở, mếu dở” mà là “khóc thật, mếu thật”. Không có đam mê và ý chí thì không thể vượt qua được”, ông Mâu tâm sự.

Hiện tại, thử thách vẫn còn trước mắt. Cơn bão số 3 (Yagi) càn quét qua Quảng Ninh khiến doanh nghiệp của ông chịu thiệt hại nặng nề. Hàng chục nghìn m2 nhà kính bị bay mái, toàn nhà máy ngập trong nước, mấy vạn cây cối gãy gục… Trong 10 ngày mất điện lưới, riêng tiền dầu vận hành cho một nhà máy đã mất hơn 1 tỷ đồng. Tổng thiệt hại ước khoảng 30 tỷ đồng.

Tuy nhiên, ngay khi bão tan, ông và các giám đốc, cán bộ chủ chốt đã tỏa đi thị trường nhiều tỉnh để kiểm tra thị trường, bán hàng, không để công việc ngưng trệ.

“Có người hỏi tôi, ở tuổi 75 rồi, sao ông không nghỉ ngơi đi. Nhưng với tôi, công việc chính là đam mê, niềm vui và cũng là trách nhiệm. Bao nhiêu năm qua, nhờ đam mê và ý chí, tôi cùng công ty vượt qua được thử thách, giờ cũng vẫn vậy”, AHLĐ Nguyễn Quang Mâu chia sẻ.

Ông Nguyễn Quang Mâu nhận bằng khen Tri thức Khoa học và Công nghệ tiêu biểu năm 2022.

Thành công nhờ khoa học và công nghệ

AHLĐNguyễn Quang Mâu cho hay, Gốm Đất Việt mang nhiều đặc tính thuần Việt, được người tiêu dùng ưa thích. Gốm có màu đỏ quýt trầu, âm thanh trong chắc; gạch lát nền không trơn trượt, không nồm, không rêu mốc; mái ngói lợp mãi mãi không phai màu, ấm áp về mùa đông, mát mẻ về mùa hè, chịu va đập mưa đá, thời tiết khắc nghiệt.

Đặc biệt, công nghệ nghiền khô siêu mịn đã vừa giúp tiết kiệm năng lượng, vừa thân thiện với môi trường. Gốm Đất Việt được sử dụng trong rất nhiều công trình đặc biệt cùng khách sạn, resort, nhà hàng cao cấp trên mọi miền Tổ quốc.

Đến nay, gốm Đất Việt được trao nhiều giải thưởng danh giá. Trong đó, tháng 5 vừa qua, công trình “Ứng dụng công nghệ nghiền khô siêu mịn sản xuất gạch ngói cao cấp siêu mỏng, tiết kiệm năng lượng” của nhóm tác giả AHLĐ Nguyễn Quang Mâu và cộng sự nhận giải Nhất Giải thưởng Sáng tạo khoa học công nghệ Việt Nam VIFOTEC 2023 (do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức).

Theo AHLĐ Nguyễn Quang Mâu, những gì mà Gốm Đất Việt có được như ngày hôm nay, là nhờ khoa học và công nghệ.

“Nếu không có khoa học, lấy khoa học làm then chốt, tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả, Gốm Đất Việt “tiêu” từ lâu rồi. Nhờ có khoa học, chúng tôi đẩy năng suất gấp hơn 2 lần thiết kế, hàng trăm loại sản phẩm mới, nhẹ nhất, mịn nhất, mỏng nhất, bền nhất, tiết kiệm năng lượng, chi phí đã ra đời, được thị trường đón nhận”, ông Nguyễn Quang Mâu nói.

Ngày 19/7/2021, Công ty Cổ phần Gốm Đất Việt được chứng nhận trở thành doanh nghiệp khoa học và công nghệ. Ông Mâu tự hào vì đã tập hợp được đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học, đưa khoa học vào thực tiễn.

“Để ứng dụng khoa học và công nghệ, phải có các chuyên gia, nhà khoa học cùng làm. Mình chỉ có ý tưởng, vận hành do những người kề vai sát cánh làm. Ý tưởng như con thuyền, thuyền không có người lái, chèo thì đi sao được. Chỉ đơn giản vậy thôi”, ông Mâu tâm sự.

Ông cho rằng, hiện tại, Gốm Đất Việt đã ở vị trí số 1 về chất lượng, tuy nhiên, về thương hiệu thì chưa. Trăn trở của ông là làm sao tiếp tục tăng năng suất, chất lượng, truyền thông, làm thế nào trong nước và thế giới biết đến.