Sai sót nghiêm trọng
Dự án khu dân cư Hòa Lân có diện tích 490.765m2, do Công ty TNHH Sản xuất thương mại Thiên Phú (Công ty Thiên Phú) làm chủ đầu tư. Để thực hiện dự án, từ năm 2003 - 2007, Công ty Thiên Phú đã ký các Hợp đồng tín dụng, vay vốn từ Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – chi nhánh Chợ Lớn (Agribank Chợ Lớn).
Tính đến ngày 26/4/2013, Công ty Thiên Phú còn nợ Agribank Chợ Lớn số tiền hơn 1.117 tỷ đồng. Do khó khăn tài chính, ngày 17/4/2015, Công ty Thiên Phú đã ký biên bản thỏa thuận giao tài sản là Dự án KDC Hòa Lân cho Agribank Chợ Lớn, để xử lý thu hồi khoản nợ mà doanh nghiệp này còn tồn đọng.
Ngày 17/6/2015, Agribank Chợ Lớn và Công ty CP dịch vụ đấu giá Nam Sài Gòn ký hợp đồng để bán đấu giá toàn bộ quyền sử dụng đất thuộc Dự án KDC Hòa Lân với giá khởi điểm 1.467,7 tỷ đồng.
Qua 14 phiên đấu, dự án KDC Hòa Lân lần lượt được điều chỉnh giảm giá xuống từ 2% trong lần 2, đến 5% tại lần 3, 10% lần 4 và 10% tại lần 5.... Giá trị tài sản định giá để bán đã giảm từ hơn 1.467 tỷ đồng ban đầu xuống chỉ còn 963 tỷ đồng ở phiên thứ 11. Đến phiên đấu thứ 14, Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Kim Oanh TPHCM (Công ty Kim Oanh) đã trúng mua quyền sử dụng đất dự án này với giá hơn 1.350 tỷ đồng.
Ngày 1/7/2017, giữa công ty Đấu giá, Công ty Kim Oanh và Agribank Chợ Lớn ký hợp đồng mua bán tài sản đấu giá số 01-10/2017/HĐMBTSBĐG, hợp đồng đã được công chứng tại văn phòng công chứng Thành phố Mới, tỉnh Bình Dương.
Tại Kết luận thanh tra số 62/KL-TTR ngày 24/12/2018 của Thanh tra Bộ Tư pháp cho biết, ngày 7/7/2015, Agribank Chợ Lớn có công văn số 324/NHNo CL-TD gửi công ty đấu giá có nội dung: “... Công ty Thiên Phú có đề nghị Ngân hàng yêu cầu công ty Đấu giá tạm ngưng việc thông báo bán đấu giá tài sản đến hết tháng 6/2015, để làm việc với các hộ dân còn vướng mắc trong dự án. Nay, Agribank Chợ Lớn đề nghị công ty Đấu giá tổ chức bán đấu giá tài sản tính từ ngày 9/7/2015”.
Bên cạnh đó, Kết luận thanh tra số 62/KL-TTR ngày 24/12/2018 của Thanh tra Bộ Tư pháp cũng đã chỉ rõ sai phạm của các bên liên quan. Trong đó, phía Ngân hàng Agribank Chợ Lớn đã mắc phải sai sót nghiêm trọng trong việc xác định diện tích tài sản là quyền sử dụng đất được đưa ra đấu giá, dẫn đến việc sau khi Công ty Kim Oanh tiến hành đo đạc lại thì diện tích thực tế bị giảm hơn 8.000m², làm ảnh hưởng đến kết quả đấu giá cũng như quyền lợi của doanh nghiệp.
Trong khi đó, tại điều 38, Nghị định 05/2005/NĐ-CP ngày 18/1/2005 về bán đấu giá tài sản quy định về Nghĩa vụ của người bán đấu giá tài sản: Bên bán đấu giá tài sản phải niêm yết, thông báo công khai, đầy đủ, chính xác các thông tin cần thiết có liên quan đến tài sản bán đấu giá, trong trường hợp có lỗi do vi phạm nghĩa vụ thì phải bồi thường thiệt hại.
Từ những thông tin, kết luận trên cho thấy, dường như Agribank Chợ Lớn đã thông tin không đầy đủ, trung thực về Dự án KDC Hòa Lân khi thông báo đấu giá. Và do thế, việc Dự án KDC Hòa Lân bị bán đấu giá quyền sử dụng đất trong tình trạng thiếu trước, hụt sau, chưa hoàn thành giải phóng mặt bằng bất chấp trước tiên là trách nhiệm của Agribank Chợ Lớn?
Lùng nhùng nghĩa vụ của doanh nghiệp
Ngày 5/3, phóng viên Báo KH&ĐS đã liên lạc với đại diện Công ty Kim Oanh để tìm hiểu thêm thông tin về vụ việc này. Tuy nhiên, cho đến nay phía Công ty Kim Oanh vẫn im lặng. Trước đó, chiều 28/2, trả lời báo chí, bà Đặng Thị Kim Oanh – Tổng giám đốc Công ty Kim Oanh - cho biết, việc công ty trúng đấu giá nêu trên là việc thực hiện hóa Nghị quyết 42/2017/QH14 ngày 21/6/2017 của Quốc hội về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng. Đồng thời góp phần giảm bớt gánh nặng về nợ xấu và tiếp tục phát triển Dự án KDC Hòa Lân đã chậm thực hiện tới 14 năm trên địa bàn Bình Dương.
Tính đến nay, theo bà Oanh, Công ty Kim Oanh đã trúng đấu giá Dự án KDC Hòa Lân được gần 2 năm. Nhưng lại vẫn chưa được công nhận chuyển đổi chủ đầu tư dự án, dù đã nhiều lần gửi công văn, tờ trình kiến nghị đến các cơ quan chức năng trên địa bàn tỉnh Bình Dương.
Đáng chú ý, bà Oanh khẳng định: "Tính đến nay, Công ty bỏ ra số tiền hơn 1.050 tỷ đồng để trả tiền mua đấu giá hợp pháp từ Agribank Chợ Lớn, xử lý hậu quả của Công ty Thiên Phú để lại và lãi chậm trả 8%/năm trong suốt thời gian qua. Hiện tại Kim Oanh đã xoay xở đủ nguồn tiền gần 380 tỷ đồng nợ gốc và hơn 18 tỷ đồng tiền lãi phát sinh để tất toán cho ngân hàng".
Tuy nhiên, theo kết luận thanh tra số 62/KL-TTR ngày 24/12/2018 của Thanh tra Bộ Tư pháp, Công ty Kim Oanh đã không có thông báo về phương thức thanh toán (trả ngay hay trả dần) theo công văn số 196/ NHNoCL-TD ngày 28/4/2017 của Agribank Chợ Lớn nên được hiểu là thanh toán theo phương thức trả ngay.
Trên thực tế, Công ty Kim Oanh đã không thực hiện trả ngay, mà trả dần trong bốn đợt với tổng số tiền là 847, 8 tỷ đồng (chưa bằng giá khởi điểm bán đấu giá tài sản), số tiền còn phải thanh toán là 478,2 tỷ đồng.
Do đó, Thanh tra Bộ Tư pháp đã kiến nghị Agribank phải chỉ đạo Agribank Chợ Lớn có biện pháp khẩn trương thu hồi số tiền mà Công ty Kim Oanh thanh toán mua tài sản đấu giá. Cũng như tính toán lại lãi suất chậm trả, bảo đảm đúng quy định pháp luật, không để Công ty Kim Oanh kéo dài việc thanh toán, ảnh hưởng đến việc thu hồi nợ xấu của ngân hàng cũng như quyền lợi của Nhà nước. Trong trường hợp Công ty Kim Oanh không có khả năng trả nợ thì phải có hình thức xử lý phù hợp, theo quy định của pháp luật, tránh làm thất thoát tài sản nhà nước – kết luận của Thanh tra Bộ Tư pháp nhấn mạnh.
Như vậy, trong những lỗi “kép” thuộc về cả phía người bán đấu giá và người trúng đấu giá Dự án KDC Hòa Lân. Tuy nhiên, như trên đã dẫn, trường hợp thu hồi lại dự án này, Agribank Chợ Lớn có nguy cơ đối diện với một cuộc khởi kiện vì đã bán “vịt trời” để thu về nghìn tỷ đồng.
Lưu ý là, về nguyên tắc, giả định Công ty Kim Oanh có thanh toán đủ 478,2 tỷ đồng còn thiếu (theo kết luận Thanh tra của Bộ Tư pháp), thì chắc chắn Agribank Chợ Lớn cũng không thể bàn giao nốt 8.000m2 còn thiếu tại Dự án KDC Hòa Lân để giao cho Kim Oanh. Đơn giản vì ngân hàng này không phải là pháp nhân giải phóng mặt bằng được công nhận.