Cá là thực phẩm lành mạnh chứa nhiều dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể. Nhưng cũng không thể phủ nhận rằng một số loại cá tiềm ẩn mối nguy hiểm đối với sức khỏe, chúng ta không nên ăn hoặc chỉ ăn ít.

Kim loại nặng là những loại kim loại có yếu tố nhiễm bẩn cao, dao động từ 3,5 đến 7g/cm3, những loại này rất độc hại hoặc độc ở nồng độ thấp. Phổ biến như thủy ngân, cadmium, asen, thallium, kẽm, niken, đồng, chì... Khi tiếp xúc hay xâm nhập vào cơ thể con người, chúng sẽ kìm hãm sự tăng trưởng và phát triển, tạo ra các tế bào ung thư, gây bệnh tự miễn dịch, tổn thương các cơ quan cũng như hệ thần kinh…, nghiêm trọng hơn là gây ra tử vong.

Còn formaldehyde là một hợp chất hữu cơ, thường được dùng dưới dạng dung dịch trong sản xuất sản phẩm gia dụng, keo, vải chống nhăn, thuốc trừ sâu, thuốc sát trùng và diệt trùng, gỗ công nghiệp… Ở mức độ ít và nồng độ thấp, nó có thể không gây hại ngay tức thì nhưng tích tụ lâu ngày sẽ tác động xấu tới sức khỏe con người. Phổ biến như tấn công và gây bệnh về hô hấp, bệnh về mắt, bệnh về bạch cầu, dị tật thai nhi, ung thư…

Dưới đây là một số loại cá dễ chứa cả "vựa" formaldehyde và kim loại nặng, tiềm ẩn mối nguy hiểm đối với sức khỏe.

Cá bụng phình to

Ra chợ mua cá, nếu thấy cá không còn cử động nhưng phần bụng bị phình lên rất to thì có thể đã chết từ lâu, nội tạng bên trong hư hỏng nên tạo thành khí, khiến bụng cá phình lên. Theo các chuyên gia thực phẩm, Khi cá chết, hệ miễn dịch bị suy yếu và vi khuẩn tự do sinh sôi phát triển. Quá trình cá bị phân hủy tạo thành các axit hữu cơ gây mùi hôi và làm biến đổi màu sắc, thành phần đạm histidin. Chất đạm này chuyển hóa tạo thành axit amin độc có tên là histamin. Khi vi khuẩn sinh sôi nhiều, lượng histamin cũng tăng theo và tích lũy trong thịt hải sản. Histamin rất nguy hiểm vì chịu được nhiệt, vẫn có thể gây ngộ độc dù đã được nấu chín.

Ngoài ra, cá đã chết lâu ngày thì thịt của chúng bị phân hủy và sinh ra các độc tố. Người ăn phải loại cá ngày có thể bị ngộ độc cấp tính như rối loạn tiêu hóa, đầy hơi, khó tiêu, đau bụng, tiêu chảy… Về lâu dài hóa chất từ cá chết tạo thành sẽ ngấm trong cơ thể gây các bệnh mạn tính phá hủy gan, thận, phổi, hệ thần kinh.

Cá có mùi lạ

Nếu bắt được hoặc mua phải cá có mùi lạ, đặc biệt là mùi dầu hỏa thì bạn đừng tiếc rẻ mà rước bệnh vào thân. Tốt nhất là nên vứt bỏ ngay.

Bởi nếu cá có mùi dầu hỏa thì rất có thể do chúng sinh trưởng trong môi trường nước thải công nghiệp, có chứa nhiều kim loại nặng, dẫn đến việc cơ thể chúng chứa một lượng độc tố lớn. Chưa kể, nhiều người buôn bán cá còn sử dụng formaldehyde để cá trông tươi ngon hơn. Bởi chất này có tác dụng khử trùng và làm tăng màu sắc. Thường dùng để biến cá ươn thành cá tươi, bất chấp sức khỏe và đạo đức vì lợi nhuận.

Trong khi đó, ăn phải cá có ướp formaldehyde dù dùng trực tiếp lên cá hay trong nước đều có thể gây đau bụng dữ dội, nôn mửa, hôn mê, chấn thương thận và có thể tử vong. Do đó, ngoài mùi dầu hỏa, nếu thấy cá nhìn tươi mà có mùi hôi tanh khác thường, mùi hóa chất, thậm chí là cả mùi thơm khó hiểu thì cũng nên né xa ra và đừng ăn. Chúng có thể tiềm ẩn nhiều chất độc hại tàn phá sức khỏe của bạn cũng như cả gia đình.

Cá nước ngọt có kích thước lớn

Thông thường, các loại cá nước ngọt có kích thước không quá lớn, trọng lượng chỉ khoảng 2-3kg. Tuy nhiên, cũng có những con cá có kích cỡ lớn hơn được rao bán. Với loại cá này, bạn không nên mua vì chúng có thể bị tiêm hormone tăng trưởng hoặc là cá đã sống lâu năm ở khu vực bùn đất nên khả năng tích tụ các chất ô nhiễm càng cao.

Cá sống trong bùn sâu

Nguyên nhân khiến cá nhiễm kim loại nặng không chỉ ở nguồn nước mà còn phụ thuộc vào thức ăn, môi trường cụ thể chúng sinh trưởng. Đó là lý do bạn nên hạn chế ăn các loại cá sống trong bùn lầy, sống càng sâu trong bùn nguy cơ gây hại cho sức khỏe khi ăn phải càng cao.

Bởi vì các loại cá khác nhau sinh trưởng trong môi trường khác nhau và có khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng cũng khác biệt. Những loại cá thích sống trong bùn đất như cá trình, cá trê... tuy có mùi vị thơm ngon nhưng chúng tiếp xúc lâu, thậm chí ăn cả bùn đất - nơi kim loại nặng tích tụ nhiều nhất.

Chưa kể, những loại cá sống ở bùn cũng dễ nhiễm ký sinh trùng hơn. Ngoài ăn điều độ, hãy nhớ luôn chế biến kỹ, hợp vệ sinh, ăn chín uống sôi để đảm bảo sức khỏe.