Có thể thay đổi lối sống

Ung thư, bệnh tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường, loãng xương, béo phì đã và đang phát triển trở thành vấn đề sức khỏe cộng đồng, là mối quan tâm hàng đầu ở nước ta. Nguyên nhân của các bệnh mạn tính liên quan đến dinh dưỡng rất phức tạp, bao gồm các yếu tố di truyền, lối sống và chế độ ăn. Trong số các nguyên nhân đó, để thay đổi yếu tố di truyền là vấn đề rất khó khăn, nhưng lối sống và chế độ ăn thì mỗi người dân có thể thay đổi được để giảm bớt các rủi ro của một số bệnh mạn tính có liên quan đến dinh dưỡng.

Với khoa học dinh dưỡng hiện nay, một chế độ ăn thích hợp, rèn luyện thể lực và cân nặng vừa phải có thể phòng ngừa tới 30- 40% các trường hợp ung thư. Chất béo toàn phần và chất béo no trong khẩu phần có liên quan tới sự phát sinh một số ung thư. Béo phì là yếu tố nguy cơ độc lập. Một chế độ ăn giàu chất béo, thiếu vận động và thừa cân là yếu tố nguy cơ cao của ung thư đại trực tràng. 

Hệ lụy khi ăn ít rau

Sự thay đổi về cấu trúc khẩu phần từ một chế độ ăn dựa vào ngũ cốc, khoai củ, rau, có ít thức ăn động vật chuyển sang một chế độ ăn có lượng thịt, trứng, sữa, chất béo, đường ngọt, các thức ăn tinh chế tăng lên, đồng thời giảm sử dụng lương thực, khoai củ và thực phẩm có nhiều chất xơ. Tăng lượng thức ăn động vật dẫn tới tăng chất béo, các axit béo bão hòa và cholesterol. Giảm hoạt động thể lực và tăng nếp sống tĩnh tại đi kèm với các thay đổi về chế độ dinh dưỡng (dư thừa) xảy ra ở mọi lớp tuổi.

Khoa học dinh dưỡng có vai trò quan trọng trong phòng và điều trị bệnh, ăn uống đúng đủ theo nhu cầu cơ thể và chế độ ăn trong điều trị, có thể phòng tránh bệnh ung thư, dự phòng được tình trạng gia tăng thừa cân béo phì, phòng chống các bệnh mạn tính không lây, tăng hiệu quả công tác điều trị…

Một trong bốn nhóm thực phẩm là nhóm giàu vitamin và muối khoáng, có các chất chống oxy hóa, chống não hóa, có nhiều vitamin quý (vitamin A, vitamin nhóm B, vitamin C, folat,…) có giá trị lớn trong việc bồi bổ sức khỏe, tăng cường sức đề kháng và miễn dịch trong cơ thể, có tác dụng phòng tránh bệnh ung thư. Tăng sức đề kháng và miễn dịch cơ thể là một phương pháp mới điều trị ung thư hiện nay. Chất chống oxy hóa giúp loại trừ các gốc tự do trước khi nó có thể làm tổn thương đến các tế bào, có tác dụng chống và ngăn ngừa ung thư.

Nhóm rau, quả cung cấp vitamin và khoáng chất giúp cơ thể phát triển và khỏe mạnh, chống lại bệnh tật ở mọi lứa tuổi. Các loại rau lá màu xanh sẫm và các loại rau, củ quả màu vàng, đỏ là nguồn cung cấp vitamin A giúp sáng mắt, tăng sức đề kháng, đồng thời chất sắt giúp chống thiếu máu thiếu sắt, giúp tăng trưởng và phát triển tốt.

Bên cạnh đó rau, quả còn chứa nhiều chất xơ và các chất chống oxy hóa nên có tác dụng nâng cao sức khỏe, nâng cao sức đề kháng và miễn dịch cơ thể. Ăn ít rau, quả được cho là nguyên nhân của 1,7 triệu trường hợp tử vong, chiếm 2,8% tổng số tử vong trên thế giới. Ăn ít rau, quả là nguyên nhân của 19% số ung thư dạ dày ruột, 31% các bệnh thiếu máu cơ tim cục bộ, và 11% số trường hợp đột quỵ.

 ThS. BS. Nguyễn Văn Tiến

(Trung tâm Giáo dục Truyền thông dinh dưỡng)